Bạn có muốn định cư Mỹ, quốc gia được mệnh danh là “xứ sở cơ hội”? Bạn có biết những điều cần thiết để định cư Mỹ, cũng như các thủ tục và điều kiện như thế nào? Trong bài viết này, tôi sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin cơ bản về định cư Mỹ, các hình thức định cư phổ biến, cũng như các bước cần làm để đạt được ước mơ sống và làm việc tại Mỹ. Tuy nhiên, bạn nên lưu ý rằng đây chỉ là một bài viết tổng quan, và không thể thay thế cho sự tư vấn của một luật sư hoặc một cơ quan chuyên môn về định cư Mỹ. Bạn nên tìm hiểu kỹ lưỡng và cập nhật các quy định mới nhất của chính phủ Mỹ trước khi quyết định định cư Mỹ.
Định cư Mỹ là gì?
Định cư Mỹ là quá trình mà một người nước ngoài được cấp quyền nhập cư và sinh sống lâu dài tại Mỹ, và có thể trở thành công dân Mỹ sau một thời gian nhất định. Người nước ngoài được định cư Mỹ được gọi là người nhập cư (immigrant) hoặc người được cấp thẻ xanh (green card holder). Thẻ xanh là một loại giấy tờ chứng minh quyền lợi và nghĩa vụ của người nhập cư tại Mỹ, bao gồm quyền làm việc, học tập, y tế, bảo hiểm, bầu cử, và nộp thuế. Người nhập cư cũng có thể bị trục xuất khỏi Mỹ nếu vi phạm các luật lệ của Mỹ, hoặc không duy trì tình trạng thẻ xanh của mình.
Các hình thức định cư Mỹ phổ biến
Có nhiều hình thức định cư Mỹ khác nhau, tùy thuộc vào mục đích, điều kiện, và quan hệ của người nước ngoài với Mỹ. Một số hình thức định cư Mỹ phổ biến nhất là:
Định cư theo diện gia đình (family-based immigration)
Đây là hình thức định cư Mỹ dành cho những người có quan hệ họ hàng với công dân Mỹ hoặc người nhập cư. Có hai loại diện gia đình là diện bảo lãnh trực tiếp (immediate relative) và diện hạn chế (preference category). Diện bảo lãnh trực tiếp dành cho những người có quan hệ họ hàng gần với công dân Mỹ, bao gồm vợ/chồng, con cái dưới 21 tuổi, cha/mẹ, và vợ/chồng của người nhập cư. Diện hạn chế dành cho những người có quan hệ họ hàng xa hơn với công dân Mỹ hoặc người nhập cư, bao gồm anh/chị em, con cái trên 21 tuổi, và vợ/chồng của công dân Mỹ. Để định cư Mỹ theo diện gia đình, người bảo lãnh (sponsor) phải là công dân Mỹ hoặc người nhập cư, có độ tuổi tối thiểu 18 tuổi, có thu nhập đủ để duy trì mức sống cho người được bảo lãnh (beneficiary), và có thể chứng minh quan hệ họ hàng với người được bảo lãnh. Người được bảo lãnh phải có hồ sơ tư pháp sạch sẽ, không vi phạm các điều kiện nhập cư, và có thể thông qua các kiểm tra y tế và an ninh. Tùy thuộc vào loại diện gia đình, thời gian chờ đợi để định cư Mỹ có thể dao động từ vài tháng đến vài năm.
Định cư theo diện lao động (employment-based immigration)
Đây là hình thức định cư Mỹ dành cho những người có kỹ năng, trình độ, hoặc đóng góp đặc biệt cho nền kinh tế, văn hóa, hoặc quốc phòng của Mỹ. Có năm loại diện lao động là EB-1, EB-2, EB-3, EB-4, và EB-5. Mỗi loại diện lao động có các tiêu chí và yêu cầu khác nhau, nhưng đều cần có một nhà tuyển dụng (employer) hoặc một người bảo lãnh (petitioner) tại Mỹ, trừ trường hợp đặc biệt. Nhà tuyển dụng hoặc người bảo lãnh phải nộp đơn xin bảo lãnh (petition) cho người được bảo lãnh (beneficiary) tại Cục Dịch Vụ Quốc Tịch và Nhập Cư Mỹ (USCIS). Người được bảo lãnh phải có hồ sơ tư pháp sạch sẽ, không vi phạm các điều kiện nhập cư, và có thể thông qua các kiểm tra y tế và an ninh. Tùy thuộc vào loại diện lao động, thời gian chờ đợi để định cư Mỹ có thể dao động từ vài tháng đến vài năm.
Định cư theo diện nhân đạo (humanitarian immigration)
Đây là hình thức định cư Mỹ dành cho những người bị bách hại, bị nguy hiểm, hoặc bị khủng hoảng nhân đạo tại quốc gia của họ. Có hai loại diện nhân đạo là tị nạn (refugee) và nhập cư nhân đạo (asylee). Tị nạn là người ngoài Mỹ, hoặc đang ở ngoài quốc gia của họ, và không thể trở về do sợ bị bách hại vì chủng tộc, tôn giáo, quốc tịch, thành viên của một nhóm xã hội nhất định, hoặc quan điểm chính trị. Nhập cư nhân đạo là người đã đến Mỹ, hoặc đang ở tại cửa khẩu Mỹ, và đáp ứng các tiêu chí của tị nạn. Để định cư Mỹ theo diện nhân đạo, người xin tị nạn (refugee) hoặc nhập cư nhân đạo (asylee) phải nộp đơn xin tị nạn (application for asylum) tại Cục Dịch Vụ Quốc Tịch và Nhập Cư Mỹ (USCIS), hoặc tại một văn phòng tị nạn của Liên Hiệp Quốc (UNHCR) nếu ở ngoài Mỹ. Người xin tị nạn hoặc nhập cư nhân đạo phải có hồ sơ tư pháp sạch sẽ, không vi phạm các điều kiện nhập cư, và có thể thông qua các kiểm tra y tế và an ninh. Người xin tị nạn hoặc nhập cư nhân đạo cũng phải chứng minh rằng họ bị bách hại hoặc sợ bị bách hại tại quốc gia của họ vì một trong những lý do được nêu trên. Thời gian chờ đợi để định cư Mỹ theo diện nhân đạo có thể dao động từ vài tháng đến vài năm, tùy thuộc vào tình hình chính trị và nhân đạo của quốc gia đó.
Định cư theo diện đa dạng (diversity immigration)
Đây là hình thức định cư Mỹ dành cho những người đến từ các quốc gia có tỷ lệ nhập cư thấp vào Mỹ. Mỗi năm, chính phủ Mỹ sẽ cấp khoảng 50.000 thẻ xanh cho những người may mắn trúng thưởng chương trình xổ số thẻ xanh (green card lottery) hay còn gọi là chương trình visa đa dạng (diversity visa program). Để tham gia xổ số thẻ xanh, người xin visa đa dạng (diversity visa applicant) phải đến từ một quốc gia đủ điều kiện, có trình độ học vấn tối thiểu là tốt nghiệp trung học, hoặc có kinh nghiệm làm việc ít nhất hai năm trong một nghề nghiệp yêu cầu đào tạo hoặc kỹ năng cao. Người xin visa đa dạng phải nộp đơn đăng ký trực tuyến tại trang web chính thức của chương trình, và chờ kết quả thông báo qua email. Nếu trúng thưởng, người xin visa đa dạng phải hoàn thành các bước tiếp theo để xin thẻ xanh, bao gồm nộp đơn xin visa nhập cư (immigrant visa application), phỏng vấn tại lãnh sự quán hoặc đại sứ quán Mỹ, và thông qua các kiểm tra y tế và an ninh. Thời gian chờ đợi để định cư Mỹ theo diện đa dạng có thể dao động từ vài tháng đến một năm, tùy thuộc vào số lượng người đăng ký và số lượng visa có sẵn.
Các bước cần làm để định cư Mỹ
Dù bạn định cư Mỹ theo diện nào, bạn cần phải thực hiện các bước cơ bản sau đây để đạt được ước mơ sống và làm việc tại Mỹ:
Tìm hiểu về hình thức định cư Mỹ và xác định diện phù hợp với bạn
Bạn nên tìm hiểu kỹ lưỡng về các hình thức định cư Mỹ, các tiêu chí và yêu cầu của mỗi hình thức, cũng như các quy định và thủ tục mới nhất của chính phủ Mỹ. Bạn cũng nên xác định diện định cư phù hợp với mục đích, điều kiện, và quan hệ của bạn với Mỹ. Bạn có thể tham khảo các nguồn thông tin uy tín trên internet, hoặc tìm kiếm sự tư vấn của một luật sư hoặc một cơ quan chuyên môn về định cư Mỹ.
Nộp đơn xin định cư Mỹ và chờ kết quả
Sau khi xác định diện định cư, bạn phải nộp đơn xin định cư Mỹ tại Cục Dịch Vụ Quốc Tịch và Nhập Cư Mỹ (USCIS), hoặc tại một cơ quan liên quan khác, tùy thuộc vào diện định cư của bạn. Bạn phải cung cấp các thông tin và tài liệu chứng minh bạn đủ điều kiện để định cư Mỹ, bao gồm hộ chiếu, chứng minh nhân dân, giấy khai sinh, giấy chứng nhận hôn nhân, bằng cấp, chứng chỉ, bản lý lịch tư pháp, bảng kê thu nhập, bảng kê thuế, bảng kê tài sản, bảng kê tài chính, bảng kê bảo hiểm, bảng kê y tế, bảng kê an ninh, và các tài liệu khác tùy theo trường hợp. Bạn cũng phải trả các khoản phí xử lý đơn, phí kiểm tra y tế, phí kiểm tra an ninh, và phí xin visa nhập cư. Bạn phải chờ kết quả xử lý đơn của USCIS, hoặc cơ quan liên quan khác, để biết bạn có được chấp thuận định cư Mỹ hay không. Thời gian xử lý đơn có thể dao động từ vài tuần đến vài năm, tùy thuộc vào diện định cư, số lượng đơn, và tình hình dịch bệnh.
Phỏng vấn tại lãnh sự quán hoặc đại sứ quán Mỹ
Nếu bạn được chấp thuận định cư Mỹ, bạn sẽ được mời đến phỏng vấn tại lãnh sự quán hoặc đại sứ quán Mỹ tại quốc gia của bạn, hoặc tại một cơ quan khác do chính phủ Mỹ chỉ định. Bạn phải mang theo các tài liệu gốc và bản sao của các tài liệu bạn đã nộp khi xin định cư Mỹ, cũng như các tài liệu bổ sung nếu có. Bạn sẽ được hỏi về mục đích, điều kiện, và quan hệ của bạn với Mỹ, cũng như các câu hỏi về lịch sử tư pháp, y tế, và an ninh của bạn. Bạn cũng sẽ được kiểm tra năng lực tiếng Anh của bạn, nếu đó là một yêu cầu của diện định cư của bạn. Bạn phải trả lời các câu hỏi một cách trung thực, rõ ràng, và chính xác. Bạn sẽ được thông báo kết quả phỏng vấn ngay sau khi kết thúc, hoặc qua email sau đó. Nếu bạn được cấp visa nhập cư, bạn sẽ nhận được thẻ xanh tạm thời, và sẽ nhận được thẻ xanh chính thức sau khi đến Mỹ.
Đến Mỹ và thích nghi với cuộc sống mới
Sau khi bạn được cấp visa nhập cư, bạn có thể đến Mỹ để bắt đầu cuộc sống mới của bạn. Bạn phải đến Mỹ trong thời hạn hiệu lực của visa nhập cư, thường là sáu tháng. Bạn phải mang theo hộ chiếu, visa nhập cư, và thẻ xanh tạm thời của bạn khi nhập cảnh Mỹ. Bạn sẽ được kiểm tra hành lý, hộ chiếu, và visa nhập cư tại cửa khẩu Mỹ. Bạn cũng sẽ được hỏi một số câu hỏi về mục đích và thời gian lưu trú của bạn tại Mỹ. Nếu bạn được chấp nhận nhập cảnh, bạn sẽ nhận được một con dấu trên hộ chiếu của bạn, chứng minh bạn đã được nhập cư Mỹ. Bạn sẽ nhận được thẻ xanh chính thức qua đường bưu điện trong vòng vài tuần sau khi đến Mỹ.
Sau khi đến Mỹ, bạn cần phải thích nghi với cuộc sống mới của bạn. Bạn cần phải tìm một nơi ở, một công việc, một trường học, một bác sĩ, và một ngân hàng. Bạn cũng cần phải học tiếng Anh, nếu bạn chưa thành thạo, và học về văn hóa, lịch sử, và luật lệ của Mỹ. Bạn cũng cần phải nộp thuế, đăng ký xe, đăng ký bầu cử, và tham gia các hoạt động cộng đồng. Bạn cũng cần phải duy trì tình trạng thẻ xanh của bạn, bằng cách không vi phạm các luật lệ của Mỹ, không rời khỏi Mỹ quá lâu, và không từ bỏ quyền lợi của người nhập cư.
Lợi ích và khó khăn khi định cư Mỹ
Định cư Mỹ là một ước mơ của nhiều người, bởi Mỹ là một quốc gia giàu có, tự do, và đa dạng. Khi bạn có thẻ xanh, bạn sẽ được hưởng nhiều lợi ích như:
- Quyền sống, làm việc, học tập, và du lịch tự do tại Mỹ và các quốc gia có thỏa thuận với Mỹ.
- Quyền được bảo vệ bởi luật pháp và chính phủ Mỹ.
- Quyền được tham gia các chương trình giáo dục, y tế, xã hội, và an sinh xã hội của Mỹ.
- Quyền được bầu cử và ứng cử cho các chức vụ địa phương và liên bang sau khi trở thành công dân Mỹ.
- Quyền được bảo lãnh người thân để định cư Mỹ.
Tuy nhiên, định cư Mỹ cũng không phải là một việc dễ dàng. Bạn sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn như:
- Chi phí định cư cao, bao gồm lệ phí xử lý hồ sơ, lệ phí phỏng vấn, lệ phí nhập cảnh, lệ phí nhận thẻ xanh, và các chi phí khác như dịch thuật, luật sư, vận chuyển, v.v.
- Thời gian định cư dài, có thể kéo dài từ vài năm đến hàng chục năm tùy vào diện định cư, hạng ưu tiên, và số lượng hồ sơ.
- Rủi ro bị từ chối hoặc hủy bỏ thẻ xanh, nếu bạn không đáp ứng các điều kiện về an ninh, y tế, tài chính, hoặc vi phạm luật pháp Mỹ.
- Khó khăn về ngôn ngữ, văn hóa, và thích nghi, nếu bạn không có kiến thức và kỹ năng cần thiết để sống ở một môi trường mới và khác biệt.
Kết luận
Định cư Mỹ là một quyết định lớn, đòi hỏi bạn phải có đủ kiến thức, điều kiện, và quyết tâm để thực hiện. Bạn cần phải tìm hiểu về các hình thức định cư Mỹ, các tiêu chí và yêu cầu của mỗi hình thức, cũng như các quy định và thủ tục mới nhất của chính phủ Mỹ. Bạn cũng cần phải nộp đơn xin định cư Mỹ, chờ kết quả, phỏng vấn tại lãnh sự quán hoặc đại sứ quán Mỹ, và đến Mỹ để thích nghi với cuộc sống mới. Bạn cũng cần phải duy trì tình trạng thẻ xanh của bạn, và có thể xin công dân Mỹ sau một thời gian nhất định, nếu bạn muốn. Định cư Mỹ là một cơ hội tuyệt vời để bạn có một cuộc sống tốt hơn, nhưng cũng là một thách thức lớn, đòi hỏi bạn phải có sự chuẩn bị và thích nghi tốt nhất.
